Òrdi
Hordeum vulgare subsp. distichon
Poaceae Graminaceae
Àutri noum : Ouèrdi, Uèrdi, Uèrgi, Uerge.
Nom en français : Orge à deux rangs.
Descripcioun :L'òrdi, eici un òrdi emé dous rèng, se vèi dins li culturo o quàuquis annado à l'après dins lis erme que se pòu samena tournamai soulet. Vèn de la seleicioun
d'à cha pau, d'uno meno d'Africo e d'Asìo que ié dison Hordeum vulgare subsp. spontaneum . Se recounèis à sa longo barbo, si flour esterlo sus li coustat e à sis auriheto à la baso di limbo de fueio sènso péu.
Usanço :L'òrdi èi subretout cultiva dins l'uba de Franço, e di païs veisin, pèr faire de biero. Se n'en servèn peréu pèr abali lou bestiàri. "Samenarès l'uerge que voudrès, ma al garre(t) retournarès, (Sant-Estève -06- J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 219).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 100 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hordeum
Famiho : Poaceae
Famiho classico : Graminaceae
Tribu : Triticeae
Ordre : Poales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 8 à 20 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1000 m
Aparado : Noun
Jun à juilet
Liò : Culturo
- Ermas
Estànci : Subremediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Africo-Èst
Ref. sc. : Hordeum vulgare subsp. distichon (L.) Körn., 1882
(= Hordeum distichon L., 1753 )
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753